Женг чIугур ирид стха 
Ахцегь райондин КьакIарин хуьряй тир кьуд стха Тажидин, Шагьабас, Нагъи, Наби Исмаиловриз, женгинин жуьреба-жуьре рекьерай атана, Берлинда сад-садал гьалтун, шадвилин къужахра гьатун кьисмет гьанай. Тажидина – батальондиз, Шагьабаса- «Катюшайрин» дивизиондиз, Нагъиди – взводдиз регьбервал гузвай, гъвечIи стха Наби танкунин командир тир. Душмандиз ягъунар гьакI Исмаиловрин мад пуд стхади кьунай. ЧIехи стах Исмаил Центрфронтда гьана. Виридалайни гъвечIи Нурудина Берлиндихъ женг чIугуна.

Дяве акьалтIайла, вири стхаяр Исмаиловар хайи бинейрал хтанай, абурун вилик экъечIунин шад декьикьаяр дидедиз ва баде Хуримузазни кьсмет хьанай.
Алай вахтунда сагъ-саламат Наби Азизович я, адан яшар 92 йисав агакьнава, кIубан я. Игит хцин хуруйрал орденрини медалри нур гузва…

Гежар тавуна

Къабеле райондин Дуружа хуруьнви Руслан Мамедован КIвал халис музейдиз ухшар я. Ина авай гъилин хатIарини басмадин цIуру улубрин кьадар кьве агъзурдалай алатнава. Къуьнши хуьрерай кIватIнавай абурук 725 йис вилик кърушви Гьажи Башир Эфендиди ктабханадай тир гъилин хатIарин Къуръандин тафсир, 320 йис вилик еке устадвилелди ракъинин, чилин, гъетерин шикиларни аваз кхьенвай алгебра, геометрия, астрономия илимрин, 800 йис вилик кхьенвай араб грамматикадин, гьакI маса багьа къимет эциг тежедай хьтин улубарни ква. Абурун арада Ялцугъ Эминан гъилин хатIаралди араб гьарфаралди 60 чинал кхьенвай шиирарни ава.
Чи бубайрин ацукьун – къарагъун шагьидар тир цIуру шейэрни Руслан стхадихъ тIимил авач: къизилгуьлдин пешерин атирдин ядкьазвай кIуьки «гъулб къаб», дарманар туькIуьрунин карда жерягьдиз герек гъвечIи гьевенг, 1800 йис виликан хъенчIин гетIе, къагьве ргадай къаб, 120 йис вилик Берлиндай гъанвай нафтIад лампаяр, бубайрин гапурар, гьакI цIудралди масса аманатарни…
…Атай чапхунчийри гьар гъилера чи чIал, чав гвай улубар къакъудиз алахъайди, гьатта Советрин девирдин 1930-йисарани кваз араб графикадин чи милли литература цIуз-вацIуз вегьиз пучарайди сир туш. Милли културадин ивирар гел галачиз квахьунин, маса халкьаринбурук какахьна цIурунин хатавал къени авачиз туш. А касдин кIвале хуьзвай багьа улубрин суракьда авайбурни кими туш. Гьавиляй, халкьдин руьгьдин еке девлет кIватI хъувунвай кьегьал хва Руслан Мамедоваз гежар тавуна чна куьмек авун (ада вичи и кар чавай тIалабначтIани) герек къвезва…

КичIевили кьванни михьивал хуьдатIа?..

Чи бубаяр уьтквем инсанар тирди чаз абуру чал михьи гьамга хьтин чIал агакьурунайни аквазва. Амма, гьайиф хьи, эхирмижи вахтара чи чIал тежер кьван “къуьруь” хьанва! Кьилин себеб ам я хьи, хайи чIалал машгъул карчийри, алимри дидедин чIалаз, чи халкьдин културадиз, адан тарихдиз са артух фикир хгузмач. Чун, лезгияр, ахьтин чкадал атанва хьи, гьатта хуьрера кьиле физвай мярекатарни кваз урус чIалалди тухузва…
Европадин гзаф уьлквейра чкадин чIал чин тийизвай ксар кIвалахал кьабулзавач. Гила Россиядани ахьтин закон акъатнава. Гьикьван вижевай кар жедай, эгер чи патарани и закондал амалдайтIа- къуллугъдал акъваззавай гьар са кас дидед чIалай авай чирвилериз килигна кIвалахал кьабулзавайтIа.
Са чIавуз Имам Яралиева вичи чIехивал ийизвай районда СтIал Сулейманан шиирар течир кас кIвалахдилай алудда лагьайла, вири къуллугъчияр ина чIехи шаирдин улубрин суракьда гьатнай, адан шиирар чириз эгечIнай.
Михьивални, кичIевални женнетдай атанвайди я лугьуда. АкI яз хьайила, инсанар жезмай кьван маса чIалан гафар кутан тийиз, михьи лезги чIалал рахаз алахъун патал вири районнра гьа ихьтин къайдаяр тунайтIа хъсан жедачирни!…

ЧIал амукьдан, я лезгияр?!..

Дуьняда 6 агъзур кьван чIалар ава. Гьар йисуз абурукай 4-5 чIал терг жезвалда. ЮНЕСКО-ди Россияда авай 136 чIал терг хьунин кичIевал авайдакай хабар гузва. Маса чIаларай къвезвай гафар хайи чIалан рахунрик кьадар авачиз кутуникди, къенин юкъуз лезгичIални вичин иесийри кIеняй акъудзава. Абуруз лезги чIалак масабурун гафар гьикьван гзаф кутуртIа, гьакьван «зурба» кардай кьазва…

Рахун тийиз чун лезгидал,
Хъвер ийида чал виридал.
«Союз» тIвар жедан гъвечIидал
Бес гьикI хьурай, я лезгияр?

«Мама, кIвале аван хлеб?»-
Гуз тамир ви бубадиз себ.
«Верёвкадиз» хъулгьузмач еб…
ЧIал амукьдан, я лезгияр.

Хайибур-Тахайбур

2004-2014- йисара Кьиблепатан Дагъустандин районрин гьар са агьалидин кьилиз республикадин буьджетдай, амай районрив гекъигайла, лап тIимил такьатар чара авуна. ИкI, Магьарамдхуьруьн районда гьар са касдал 5502 манат, С. Сталский районда – 7920, Дербент районда -2951 манат гьалтна. Гьа са вахтунда Тлярата районда гьар са агьали патал 19972, Лак районда – 27816, Гергебил районда -30823, Чарода районда – 33264 такьатар чара авуна.

* * *
Хасавюрт райондин педколледжда асул гьисабдай кIелзавайбур лезги миллетдин векилар я (Къурушдилай ана 50 касди чирвилер къачузва). Педколледжда къумукь, авар, чечен чIаларал тарсар тухузва. Амма, вучиз ятIани, лезги чIалан тарсар гузвач.

Къурушви — Беларуссиядин чемпион!

Мукьвара Белоруссиядин Лида шегьерда грекринни римвийрин жуь­- реда кьуршахар кьунай и республикадин чемпионат кьиле фена. Шад жедай кар ам я гьи, и акъажунра бине Хасавюрт районндин ЦIийи Къурушрин хуьряй тир Жавид Гьамзатовакай чемпион хьана.
Къурушви спортсменди и чемпионатда пуд бягьс кьиле тухвана. Бягьсериз экъечIайбурукай садавайни рикIе къаст авай Жавидан хура акъвазиз алакьнач. Гила ада алай йисуз «Европадин къугъунар-2015» лишандик кваз Бакуда кьиле фидай акъажунриз, гьакIни Лас-Вегасда(ГАШ) жедай дуьньядин чемпионатдиз гьазурвилер аквазва. Чи мурад къурушви зирек хцихъ мадни чIехи агалкьунар хьун я.

Гьазурайди гиливи Руслан я