И мукьвара Бакудавай «Араз»типографияда чапдай акъатай «Лезги чIаланни Азербайжан чIалан гафалаг» улубдин КцIар шегьердавай улубханада чинал акъудун(презентация) кьиле фена. Мярекатдал улубдин авторар — Юсиф Халиловни Жавид Агьмедов, «Уьфуькь-С» тешкилатдин кIвалахдарар, Бакудай атанвай алимар, КцIар ронодин векилар, зарияр, лезги чIалан малимар ва чара-чара кеспидин иесияр кIватI хьанвай.
Улубханадин кьил З. Мустафаева сифте гафуналди межлис ахъайна. Ада мугьманриз «Куьн атурай, рагъ атурай!» лагьайдалай кьулухъ гаф Ж.Агьмедоваз гана. Авторди мярекатдал атанвайбуруз вичин патай разивал къалурна. Улуб арадал гъуникай, расал хьайи заланвилерикай, куьмек гайи ксарикай гегьенш малумат гана. Ахпа гаф улуб акъуддайла адан харжияр чIугай «Уьфуькь-С» тешкилатдин кьил Якобус ко Строу, гьа тешкилатда менежер Чак Донетаз, Нобелан премиядин Къавкъаз ва Кьулан Азиядавай векил, т. и. д. Бейбала Алескероваз, КцIар райондин прокурор Загьид Велиеваз, Хачмаз райондин векил Вакъиф Гьажиа- гъаеваз, п. и. к. Гьасанбала Мамедоваз, ф/к.и.к.Муьгьуьббат Гьасановаз, КцIар шегьердин 1№-дин мектебдин директор Ариф Халиловаз, РОНО-дин методистрин кьил Къорхмаз Мурадоваз, малимар Исам Герейхановазни Санан Къарибоваз гана. Мярекатдал улуб герекди тирвиликай, адан полиграфик цIалцIамвиликай, халкьариз адакай жедай хийирдикай ихтилат фена. Улубдихъ галай гъалатIар, татугайвилер къалурунихъ галаз сад, юкьван мектебра лезги чIаланни литерату- радин тарсунин улубар тахьуникай, цIийи гафарганар туькIуьрна чапдай акъудуникай, чапдай вядеда финансрин рекьяй гьалтзавай заланвилерикайни рахунар хьана. Иллагь хьи, улубдин чинал «гафалаг» ваъ, «гафарган» кхьин хъсан яз акуна чпин фагьумар малумарай ксариз.
Сятни зура кьиле фейи мярекатдин эхирда «Шарвилидин сувар» тIвар алай видео-филм къалурна.

Муьшкуьрви

Гъиле авай йисан майдин вацра Бакуда Прессадин кIвалин конференц залда «Лезги чIаланни азербайжан чIалан гафаргандин» презентация кьиле фена. 70 000 «уьлчмедикай» ибарат тир улуб акъатна лагьай информация за гьеле са варз кьван вилик «Самур» газетдай кIелнавай. «Самур» културадин меркездин чIехид Шаир Гасанова чи журналдин редакциядиз са шумуд гафарган бахшна ва чаз адан презентациядизни эверна. Гьа чIавуз заз чир хьана хъи, и гафарган «Самур» Милли Меркездин куьмекдалди акъуднава. «Аснаф» ширкетдин чIехид М. Жавадова и улубни вичин буба КцIар райондин экуь ксарикай тир Якъубхан Жавадован руьгьдиз бахшнавайдини улубдин сифтегьан чарарикай сада кхьенва.
Ибур вири амукьрай са къерехдихъ. Гила зи гъиле 800 чиникай тир чIехи са улуб авай. Улубдин кIалуб акуна са хейли хвеши хьана, къен ахъайна коагуляция, кобальт, кобальтин, кобза, кобзарь, кобольд, кобуз, ковеллин, коверкот, когорта, кодак,кодеин, кодификатор, козырь, койне, кока, кокаин, кокаинизм, кокаинист, кокарда, кокиль, кокс, коксит, коктейль, коленкор, колет, колибри, колит, коллаборационизм, коллаборацианист, коллапс, коллега, коллегия, колледж, коллеж, коллектив, коллективвал, коллективвилелди, коллективизм, коллективист, коллектор, коллек­- ционер, коллекция, коллизия, коллодиум, коллоквиум, коло, колон, колонат, колонизатор, колонизаторвал, колоиолизм, колонист, колония, колониячи, колониячивал, колонка, колонна, колонтитул, колориметр, колориметрия, колорист, колорит, колтун, колумбарий, кольраби, коляда, кома, командарм, командирвал, командировка, комбайнер, комбайнервал, комбат, комбижир, комбикорм, комбинат, комбинаторика, комбинация, комбинезон, комбриг, комдив, комендиант, комендант, комендантвал, комедиограф, комендор, комизм, комик, коминтерн, комиссарвал, комиссариат, комиссионер, комиссия, комиссура, комитат, комитет, коммерсант, коммерсантвал, коммерция, коммуна, коммунар, ком­- мунизм, комуниствал, коммутатор, коммутация, комод, компания, компаративист, компаратор, компартия, компаунд, компенсатор, компетенция, компилятор, компи­- ляция, комплекс, комплект, комплекция, комплемент, компликация, комплимент, композиторвал, композиция, компонент, компост, компостер, компрадор, компресс, компрессия, компрессор, комсомол, комсомолвал, комсомолчи, комсомолчивал, ком- сорг, комсоргвал, конвейер, конвекция, конвент, конвергентар, конвергенция, конверсия, конвертор, конвой, конвульсия, конгломерат, конгломерация, конгрегация, конгресс, конгрессмен, конгруенция, кондак, конденсат, конденсатор, конденсация,… ва мад са икьван кьвед анжах са ко-дилай квезвай цIарар акурла зи хвешивал кьве сеферда артух хьана. Вучиз лагьайтIа, авторри и гафаргандик сифте яз чи чIала авачир са шумуд агъзур цIийи «уьлчме» кутунвай. Вуч хъсан я, гафарганда «уьлчмейрихъ» галаз чи гафарни ава. И карди зун мадни пара шадарна. Гьатнавай гафарни вири 1966-йисуз Махачкъалада Гайдарован редакция­- дихъди акъатнавай «Лезги чIаланни урус чIалан словарда» авай гафарихъ галаз сад я. ГьакIни гьар са гафуникай гъанвай мисаларни са кIусни дегиш тавуна ганва. Мисал яз, ана цIур гафунулай ахпа къвезвай цIуру гаф авачирвиляй инани гьа гаф авачир. Ихьтин мисалар мадни гъиз жеда. Вуч хъсан я цIуру гаф ТIигьиржалви Юсифан гафалагда гьатнава. ТахьайтIа чна ЦIуру Худатиз уьмуьр акъатна Куьгьне Худат кхьена кан жедай. Сагърай Юсиф хьтин чи халкьдин экуь инсанар! ТахьайтIа и «уьлчмейрин» гъиляй чун чи гафар амачиз амукьдай. Амма гафаргандин къен ахъай тавуна винелай килигна икьван ийер, икьван хъсан, икьван чIехи, икьван масан, икьван яцIу, икьван залан ктаб чахъ чи тарихда хьанвач ва и ктаб кхьенвайбурни шак алачиз девлетдин премийриз лайихбур я, лугьузвай презентациядиз атанвайбуру.
Зазни жуван патай лугьуз канзава хьи и гафарган сифте яз гьатнавай цIийи «уьлчмейри» максимал кьадардиз килигна “Гиннесан рекордрин ктабдихъ” кутаз жеда.

Аламви