АСИРДИН ШАГЬИД 
Нариман Къарибов 

Эхь, лезги чилел вичин яшар 116 йис тир дишегьли ала! Ада Дербентда уьмуьрзава. Ам Хив райондин Цлахърин хуьре дидедиз хьана. Алимат Муслимовади цlуд аял хана, уьмуьрдин шегьредал акъудна. Адан чlехи хизанда 30 хтул, 24 штул ва са птул ава.

Вичин яшаризни килиг тавуна, Алимат бадеди къени зегьмет чlугвазва, ада хразвай сун гуьлуьт­ризни цвазвай амай шейэриз тешпигьбур жагъу­рун четин я.
И мукьвара яшайишдин рекьяй къуллугъдай управленидин къуллугъчияр Алимат Муслимовадиз мугьман хьана. Абуру чlехи хизандиз хсуси кlвал эцигдай чил чара авун ва маса куьмекарни гун хиве кьуна.
Алимат бадеди шегьердин мэр М.Баглиеваз ва амай мугьманриз вичин гъилералди хранвай гуьлуьтар савкьат яз гана.

АХВАРАЙ МУС АВАТРАЙ ?!..
Нариман Ибрагимов

…Чна, лезгийри, республикада авай стха хал­кьа­рин векилри чпи-чеб хуьзвай, сада-садаз куьмек гузвай жуьредал пехилвалзава. Абур каби­- нетрани, маса миллетрин векилар алай чкайрални чпин чlалал рахада. Вичин ватанагьли акунмазди, ам кьбулда, адахъ яб акалда, адаз алакьдай вири куьмекар гуда. Гьавиляй абурун стхаяр, вахар къуллугърални гзаф ала, абурукай бейкарарни, кlеве авайбурни, кесибарни тlимил я.
Аламат я, чибуруз жувандахъ галаз дидед чlалал рахаз регъуь жезва, адан дерди туькlуьрдай меслят гун, рехъ жагъурун ва я вичин къуьн кутун четин акъваззава. «Яда, ам вуч лагьай гаф я, куьмекда, кар туькlуьрда, жув хъвач, секин хьухь» лагьана рекье хутада. Йикъар, варцар, йисарни алатда, кар туькlуьрдач. Икl тирвиляй чи чзаф месэлаяр гьял тежез гежел аватзава. Акьул авай, дирибаш, зирек, кар алакьдай гадаярни рушар кlвалахар гьат тийиз амукьзава. Са чарани амачирла, абур, хайи кlвал, макан гадарна, патал физва.
Халкьдал леке гъизвай и нукьсандал чна наразивалзава, азарни чизва. Ша чун ам хкудиз алахъин ман. Ша, чна гьар са уламда жувандаз куьмек ийин, адал аламай эхиримжи шалварни хтlун хъийиз алахъ тийин. Жувандан кьилел кьуьл илисна, жув адан чка кьаз алахъ тийин…
Гьеле ХlХ асирда Алкьвадар Гьасан Эфендиди чибуруз ахварай акъат лагьана эвер ганай. Гьайиф хьи, ахварай акъатиз канзавач. Пака геж жеда. Чи халкь авайдалайни кlеве гьатда. Я дустар! Я стхаяр, вахар! Гьар сада фикирна, мадни татугай гьаларал текъведайвал, серенжемар кьабулна канда.

ХАЛКЬДИН МАНИЙРИН ЖУЬРЕДА
Давуд Шерифалиев

Чун и пата, куьн а пата,
Пуд таможня арадава.
Ягъияр чун чара авур,
Бул лянетрин кьарадава.

Йикъалай-къуз къакъатзава,
Сад-садавай Къуба, Куьре.
Чак серинвал акатзава,
Гьич акуртуш ихьтин жуьре.

Шагьдагъдал къе чlулав цифер,
Чlулав цифер кlватl жезва хьи.
Гьахъсузвилер аквадай кьван,
Зи рикlин гьал кьатl жезва хьи.

ШАЛТАДИЗ ТlВАЛ ЯНА
Азедин Эсетов

… Гуьлбесахъ мехъер тавур гъвечи гада амай. Хцин рикl ацукьай рушарикай дидедиз гьар жуьредин «нукьсанар» акваз хьана. Гьа икl са кьадар йисар къвез фена. Гадани хейлин яшариз акъатна.
Эхирни, маса чара амачирла, дидеди, гуж-хуш талгьана, хциз къунши районда уьмуьрзавай вичин стхадин руш гъана. Мехъерна са кьве варз алатайла, суса вичин эмедиз муштулух гана, чпи муьквара адакай баде ийизвайдакай хабарна.
Гуьлбес цаварив агакьай кьван шад хьана. Гежел вегьин тавуна, кьуна гъил, ада свас патав гвай кlвачел-гъилел залан дишегьлийриз медицинадин рекьяй къуллугъзавай консултациядиз тух­вана. Нетижаяр кьадай вахт алукьайла, сусахъ ихтибар тавуна, духтурдин патав Гуьлбес вич атана. Вичин патав гъайиди Гуьлбесан руш яз кьуна, духтурдини вичин «къайгъударвал къалурна: «Вучиз жегьилзамаз рушан сагъвиликай къайгъу чlугунач? Галаз-галаз кьведра аялдикай хкудна, гила кьунвай бицlек хадай вахт алукьдалди хуьз хьунал шак ала», хабар гана.
Гуьлбесаз духтурдин гафарикай анжах «пуд варз» ван хьана. «Гьикl?- жузазва ада вичи-вичивай. -Мехъерна алатзавайди кьве варз хьайила, кьведра абортарни авурди чи кlвализ руш яз гьикl атанай?»
Кесиб дишегьлидин чlал кьуна, адавай гафни рахаз хъхьанач. Кlвализ хтайвалди, са гьарай-эверни тавуна, ада сусан шалтадиз тlвал яна. Гъунни авуна, рахкурни…
Гаф кватай чкадал заз куь фикирдиз дишегьлидин намусдиз гимн хьиз кхьенвай шаир гелхенви Сейфудин Шагьпазован куьруь, дерин мана авай са куплет гъиз канзава:

Машмаш таран хел акьур,
Авахьдайла гъел акьур,
Женжел калин пел акьур,
Справкаяр тахьурай куь сандухра,
Куь михьивал хьурай лацу яйлухра!

КУЬРЕЛДИ- ВАД-РУГУД ЦlАРЦlЕЛДИ
Абдулашим Гьажимурадов

Кlвалахдин еке тежрибади къалурзавайвал, къе чи аялар ктабрай дидед чlалал кlелзавайдан гъавурда тамамвилелди акьазвач.
Аялдиз дидед чlалан тlеам чизвач. Хизан хуьнин дердийри акlажарнавай диде-бубайриз и месэладиз бес кьадар фикир гудай мумкинвал авач.
Акьалтзавай хизанарни югъ-къандивай диде-са, буба-маса миллетдинбур, чара-чара нугъатрал, чlаларал рахазвайбур артух жезва. Гзаф хизанра чеб-чпихъ галаз урус чlалалди рахун адетдиз элкъвенва…

Къе гьинава?
Агьмед Агьмедагъаев

. . . «Гъурун кlамалай» эгечlна Ахцегьрин ГЭС-див агакьдалди шегьредин кьве патани емишрин бегьер гузвай багълар экlя хьанвай. Гьар йисуз инай гьукуматдиз 3000 тонндив агакьна ичер маса гузвай. «Ахты» совхоздихъ 500-дав агакьна нек гудай «Горная бурая» жинсинин малар авай.
Къе гьинава а бегьерар гъизвай багъларни жинсинин малар? Гьа багъларни, емишар хуьдай гьамбарханаярни Елцинани Путина чукlурнани?
Ваъ, совхоздин вири багълар гъахъ алачиз идаз-адаз пайна. Гьавиляй къе и чилерихъ гелкъведай касни авач. Ахцегьиз хъфидай чlавуз и рекьин кьве патани, иеси авачиз, дар-бар хьанвай чилер акур касдивай вилин накъвар хуьз жезвач…

КЬВЕ ЧЕМПИОН САНАЛ
Рагнета Рамалданова

Ноябрдин вацра Болгариядин София шегьерда женгинин самбодай дуьнядин чемпионат кьиле фена. Ана 77 уьлкведай командаяр кlватl хьанвай. Россиядин хкянавай командади заланвилин вири 9 категориядайни къизилдин медалар къачуна.
Шад жедай кар я, Болгарияда чи лезги кьве кьегьалдикай — Велимурад Алхасовакай ва Икрам Алискеровакай дуьнядин чемпионар хьана.
57 килограммдал къведалди заланвал авай спортсменрин арада Велимурадахъ галаз гьуьжет кьилиз акъудиз садавайни алакьнач.
Финалда адаз Украинадай тир Андрей Кучеренко кумукьна. Икрама лагьайтlа, 90 килограммдилай артух заланвал авайбурун арада вичин устадвал 4 бягьсинани къалурна. Финалда ада болгарвидихъ галаз 9:6 гьисабдалди акьалтlна.
Махачкъаладиз хтайла чемпионар аэропортуна зуьрнедални далдамдал илигна шад гьалара кьабулна.

СА ПАЮНАЛНИ РАЗИ Я
Азедин Эсетов

Туьтуьна кlараб акlана, нефес къачуз тежез, кцlиз кьван азият гуз, чара амачирла, гъана са факъир духтурдин патав.
— Рахаз тежез, хих алатна рекьизва, минет хьуй, фад-фад вакай са чара, захъ авай девлет вири ваз гуда,- лугьузвай ада.
Духтурди яргъал вегьенач, серенжемар кьабулна, туьтуьнай кlараб акъудна.
Итимдал акваз-акваз чан хтана, нефес ахъа хъхьана.
Девлет вири гуз гьазурдай, ван акъатна:
— Духтур, зун валай гзаф рази я, вуна зун кьиникьикай хкудна. Лагь жуван зегьметдин къимет…
Духтурди адаз:
— Кlараб туьтуьна акlана рекьизвайла, ваз гуз канзавай кьадардин са паюнални зун рази я.

ВИРИ «ЦЕ» ЛУГЬУДАЙБУР ХЬАНВА
Шагьабудин Шабатов

Заз лугьуз канзава, зегьметди алай девирда зегьметкешар акlажарзава. Ингье са шумуд мисални. Кепек-кепекдал эцигиз, вири уьмуьрда кlватlна вуна автомашин къачузва. Ам къачурла, регистрация авуна канзава, пул це, номерриз пул це, страховкадиз пул це, рекьерин фондуниз пул це, налог це. Кьазва вун полицияди, ашукь Шихкерима язавай манида лагьайвал, «Гьалт хьайитlа ГАИ-дал, рази жезвач гайидал». Халу, ремен алач, пул це, машинда каляска авач, пул це, эквер кутунвач, пул це, чархар цlранва, пул це… Вири «це» лугьудайбур я.
Маса мисал. Кесибди пабни галаз, барцlакри хьиз, кьарадиз кьуьл гуз, керпичар атlузва. Са касдин пайни квачиз са к1вал эцигзава. Тадиз ви вилик кlвалерин налог це лугьуз, вични агъзурар, садрани такур «хванаха» пайда жезва. Заз гьукуматди гайи куьмек авани? Ваъ. Заз «Ваз къуват гурай лугьудай касни хьайиди туш эхир.» Усадбадин налог це, хъвадай цин пул це, амукьаяр кадарунай пул це. Лагь кван садра, «Чун къайи булахар авай хуьрерай хъвадай цихъ пул гуда лагьа­на авудайди тирни арандиз?»
Советрин гьукуматда экверин къимет са кепек тир. Гила гьар йисуз къиметар хкажзава. Газни гьакl я. Газ гилигна-пул це, цlийи счетчикдал за гъил элкъуьрна — пул це. Гьар вацра кайи газдин кьадардин делилар це, тахьайтlа чна пул счетчикдай ваъ, масакlа къачуда, я газ михьиз атlуда. Ахпа гилиг хъийизни мад пул це. Сад къведа, за газдин кранар смазка авуна, пул це лугьуз.
За винихъ лагьайвал, зегьмет чlугвазвай кесибар акlажарзава ихьтин кlвалахри. Недай фахъ агакь тийизвай кесибар ава, абуру гьинай гъурай, вири це лугьудай тарашдайбур хьайила…

РУШНИ ХУТАХ
Нариман Ибрагьимов

Авайни авачир са руш гъуьлуьз шегьердиз тух­вана, хъсан хизанрал ацалтна лугьуз, Худа-Вердиди рикlивай разивалзавай, шадвалзавай. Эхир­ни са юкъуз ада езнедал, рушал кьил чlугун кьетlна. Акьахна улакьда, гьатна рекье.
Хуьруьн партал, кlвачел калушар алаз атай дах акурла, рушан бензе элкъвена.
— Я дах, им вуч я ваз, хуьруьн ким, ферма яни, кlвачел калушар алаз къвез?…
Дугъри кас сифтедай рушан гафарин гъавурдани акьунач, ахпа кьили ван авурла, ам вичин рикl алай баладиз гьайифдивди килигна.
— Пара сагърай, чан руш, гила зун хъфида. Куьн акуна, куь гьаларни хъсанзава, зун квелай рази я.
— Чан яран буба, захъ са тlалабун ава, жувахъ галаз и ви рушни хутах, — чин чlурна езнеди.
— Вучиз эхир? — мягьтел хьана Худа-Верди.
— Буба яз вун хуш авачирда, пака, къуллугъдилай алатайла, ада зунни кваз кьан хъийидайди туш, — ачухарна езнеди вичин фикир.

Гьазурайди гиливи Джамалдинан хва Руслан йа.