Сархан Ярагьмедов чи къуншидин гада я. 1986 лагьай йисан 29 июльдиз КцIар райондин Чипир хуьре дуьнядиз вил ахъайна, Бакуда чIехи хьана. Бакудавай 283 №-дин юкьван мектебда, гуьгъуьнайни Азербайжандин Кооперация Университетда кIелунар тамамарна. Аял берейрилай шиирдал рикI алай жегьилди дидедин чIалал шиирар кхьизва. Мукьвара хуьруьз хтайла и къакъан буйдин, къумрал гадади регъуьз-регъуьз заз вичин шииррар гъана. Бакуда чIехи хьана, дидедин чIалал тарс такунвай жегьилдин хайи чилин иервиликай, чIалакай, уьмуьрдикай шиирар кIелайла зи рикIиз гьикьван хвеши хьана. Гьар гатуз хуьре рагьметлу Сечме бадедин, Ярагьмед бубадин гьалалвилин, рехивилин, уьмуьрдин, махарин, манийрин, чан-рикI авунин мектеб кIелнавай гада шиирдални манийрал рикI алаз чIехи хьана. Ада Азербайжан чIалал гъезелар каркIачI берейрилай кхьена, адаз шиирдин аруз хел хъсандиз чида, са кьадар чIав я лезги чIалал иер-иер гъезелар арадал гъиз. Гьар са камуна чи тарихдин гел, лишан авай Чипир хуьруьн аламатдин иервили рам авур жегьилди дидедин чIалал кхьин тавун гунагь жеда:
Чи бубайри пак ивидив, кхьенава чилел тарих,
Дидед чIалал гаф чизвачир, лезгийрикай гьикI кхьида?
Адавай вилин кIаник чIал квадарзавайбур акваз эх жезвач, и кар ивидив тарих кхьей бубайриз хатур тавун, жува-жув гъвечIи ийин, усаларин хьиз кьазва. Гъезелдин муькуь цIарара и фикир чIалан чIехивилел, михьивилел гъизва:
Лезгидин чIал суван пелел ван твазавай лекьрен ван я,
Пехъерихьиз къув язавай хахайрикай гьикI кхьида?
Зи рикI галтад хьана и цIарар кIелайла. За ван алаз лагьана:- «Сагърай, сагърай Сархан»!. Сарханакай кхьин, адан мили, руьгь авай цIарар кIелдайбурув агакьарун кьетIна за. Эхь, РУЬГЬ авай! Шиирдин сад лагьай шартI адан милли руьгь я. Сарханаз пак руьгьни, чирвилерни ава. Вичел алахъун, чирвилер пара ийин, гьакIни вич туькIуьрунарив машгъул ксариз хас тир чIана гьиссерикайни хуьн кIанзава адаз.
Вири четинвилерилай камна, чаз хъсан са зари жедайдал чIалахъ хьана зун. Вучиз лагьайтIа, адан руьгьни-рикI сад я. Facebook-да «ЗУН ЛЕЗГИ Я» тIвар алай гуруппани тукIуьрна, чи култура, литаратура элдив, дуьньядив агакьарзава. Агъзурралди лезги санал кIватIнава. Играми Сархан, ваз агалкьунар хьурай. И “АЛАМ”-да вегьизвай сифте кам, поэзиядин кукIушрал фидай шегьреда уьткемди хьурай. Вакай алахъайтIа пара хъсан зари жедайдал чIалахъ я зун. Играмибур, Сарханан гъезелар куь рикIайни жеда, за абур са дигишвални тавуна гузва.
РикIелай алатда
Чан аламаз чан рикIелай алатда.
Уьмуьрдин девран рикIелай алатда.
Гъариб чилел сефил хьайтIа са чIавуз,
Дидедин ватан рикIелай алатда.
Нагьахърикай гьахъ хьанавай дуьньяда,
Гьахъ рекъе хутан рикIелай алатда.
Гьар са пипIей агьзур жуьре ванар къвез,
«Лезгинкадин» ван рикIелай алатда.
Жуванбуру хаинвализ акурла,
КIвал чIурай душман рикIелай алатда.
Жуванд туна патан чIалал рахаз чун,
Дидед чIал жуван рикIелай алатда.
Шаир пара фикир мийир, тахьайтIа,
Вуж ятIа Сархан рикIелай алатда.
ХАБАР ЦЕ ЗАЗ
Хабар це Эйваз муаллим, чи хуьруькай хабар це заз.
ПIирерин юкьвал чка кьунвай Чипирдикай хабар це заз.
Сад — садаз далу хьанавай хайи хуьруьн кьегьалрикай,
Мелер ийиз къуьн-къуьневай эллерикай хабар це заз.
Хъишлах пеле сур сурарал тарих кхьей несилрикай,
Бубайрилай мирас амай мискIидикай хабар це заз.
Экъведамаз руг къарагъиз гел амукьдай рекъерикай,
Лирли ягъиз яд гузавай булахрикай хабар це заз.
Экуьн-экуьн Кьулан вацIун ван къвезавай ЦIукI пелекай,
Ахвар алаз кусурзавай гьавадикай хабар це заз.
Къацу-цIару никIерикай, чIехи-чIехи багъларикай,
Бул бегьерквай, берекат квай чилерикай хабар це заз.
Сарханаз на Эйваз стха, Чипир хуьруьн шаиррикай,
Чан аламаз пIир хьанавай инсанрикай хабар це заз.
Эйваз Гуьлалийрин
зари