Эйваз Гуьлалийрин
Заз пара к1андай , чи алимри, зарийри и жузунариз чипин фикирар лугьун. 1)» Бес жуван чIала хайигафар аваз-аваз,маса чIалай гьикI ятIани атанвай гафуникай менфят къачун, гьикьван дуьз кар я?»-И жузуниз зи жаваб жуьре я.
Я стхаяр, има дуьз туш.Са мус ятIани и кар хьун виже я.Я стхаяр, чаз аватIа вучиз маса чIалал хьуй.
Заз Етим Эмин аял чавалай хуралай чизвай зари я.За са кIелдайди хьиз зи гьиссериз мукьва, заз дад, лезет гузвай шиирар хуралай чирда .Дуьз лагьайтIа кьведра кIелайвал рикIел аламукьда.Эмин чIехи зари ,чIехи камалэгьли я.Чи дамах я.Чаз гьардаз а касдин са шиирчизвачтIа айибни я.Амма адан чIала Азербайжан гафар пара я.И кар факт я. Има адан девирдин, кIелнавай ,чирвилер къачунвай сферадин таъсир я.Заз а кас батIулардай фикир авач, ийинни ийизвач.Къе чаз икьван чIалан алимар, зун-зун лугьузвай зарияр авай , пресса авай чIавуз, литаратурадин чIал лугьуз «ЦицIиб»диз «жуьже» лугьуч гьа!!! Заз Азербайжан чIал пис чидач. За вири чIалариз хьиз гьуьрметни ийида.Амма ,гьар са куьниз са кьадар кIан я. Икьван чIавалди хьана, идлай ахпа вучиз хьурай?Ягь!за вучиз кхьин, зи лит.чIал я лугьуз,чаз авай гафар, маса чIаларал? Вучиз? Виликанбуру кхьена лугьуз?Вув, гъалат квачирди са Аллагь ятIа, чи виликан сихилариз татугайвал хьун мумкун тушни? Заз ама аквазватIа вучиз тикрар хъийида?

Эйваз Гуьлалийрин
Завай кьабул тежезвайди , элдин меце авай гафарин чкадал патан чIаларин гафар кхьин я.
«Адалай и кар алакьдайдахъ чун кIевелай инанмиш я. -Адавай и кар алакьунихъ чун кIевелай чIалахъ я.»
Авторди гъанвай чешнейрикай садаз килигин.Зун КцIарин,Дагъустандин гзаф лезги хуьрера хьана.Заз «Инанмиш»-гаф сая инсанаривай ван хьанач ,тIимил-шимил кIелнавайбуру фурсинив рахадамаз гьалтна.Генерал М.Абилов 30-йисалай хайи КIурдал хтайла са гаф урус гаф акадар тавуна рахана.Гьеле ,хизанни урус дишегьли тир. Зунни Камран студент чIавуз адан кIвализ фенай,архивдихъ галаз гуьр жез.Цлал чи С.Сулейманан шикил алай.Адан папа шикил хуьзвай.Игила ,патан гаф акадарна рахан фурс,пара чизвай чIал къалурин ,яргъара авай чIал чирун хьанва.За зи хъсан зари, хъсан дуст Арбен Къардашан(са мус ятIани) са кхьина кIелнай, и жуьре фейитIа чи чIал 100 йисалай амукьдач.Къурбанд хьайиди акахьна заз 100 йис вахкун тавурай.ТIал ама я, чи алимар рахадамаз регъуь жезва.Магьачкаладиз фидамаз ЯЗУХ Гуьлгеридал «чай» кхьенва, вад кам алатайла маса вацIал «озен» ала.Гьалал хьуй чипиз.!!!.Чибуруз гьида кхьимир лугьузва? Зун садра Ахцеха Шарвилидин сувариз фенай.Белки и 43 йисакай вад югъ за уьмуьрнатIа , садни а югъ я. Ахцеха гьахьдамаз ириз кхьенвай:—«КУЬН ХУШ КАЛДИ МУЬГЬМАНАР». «калди»-вуч я ? Азербайжан чIалал «ГЕЛДИ»-атана лагьай гаф я.»калди»- чидач.Са хци тур жен,кьацI гун гъилиз, икIа кхьенвайдан. «КУЬН АТУЙ ,РАГЪ АТУЙ» кхьенвач лугьуз.Ибур гъвечIи кIвалахар туш. Ибур тIалар я, эх тежезвай.Ибур жуванбур я, негь тежезвай. Зун Билалан гьар са фикирдихъ галаз рази я. Гьахъ я ама.
Адан гафар зуракIбурувай лугьуз тежезвай гафар я.Ада лугьузвайвал авуртIа гзафбуру къелем кьацIал туниз мажбур жеда.Вучиз лагьайтIа, ЧIАЛ чизвач лугьуз.»АЛАМ»-дин уьмуьр яргъи хьурай,касдин макъала акъудай.

Заур —-
Статья очень исчерпывающая. Это актуально.

Камран Къурбаналийрин
Дуьнядин винел са михьи чIални авайди туш лагьайтI зун ягъал жеч. Вири чIалара чара чIаларай атанвай гафар авайди я. Гьавиляй чи чIалани. Чара чIаларай жуваз авачир гафар къачун завай хьайитIа пис кар туш. Пис кар жуван чIала авай гафарин чкадал чара чIаларин гафар эцигун я. (ахтармишун — жагъурун, аннамишун — кьатIун, асмишун — кудун, башламишун — кьил кутан, авалун, эгечIун ва мад икI) Мад са пис кар чара чIаларай къачунвай гафар жуван чIалан къайдайрик кутун тавун я. (коммунистическая партия — коммунистрин партия, политический газет — политикадин газет, советский союз — советрин союз, имансуз — иман авачир, инсафсуз — инсаф авачир, лайихлу — лайих авай, имканлу — имкан авай, ва мад икI) Чара чIаларай къачунвай гьар са гаф жуван чIалан къайдайрик кутуртIа хъсан жеда завай хьайитIа. И кар чи жегьил алимрин хиве авай виридалайни важиб крарикай сад я лагьайтIа зи пад хуьдайбурни жеда.

К Кlелетви
«Аламдин» 2-нумра чап хьанва
Алай йисан июндилай Бакуда чапдай акъатиз гатlумнавай лезги медениятдин «Алам» журналдин кьвед лагьай нумрадизни экв акунва. Гьам кlалубдин, гьам дизайндин жигьетдайни аямдин тlалабунрихъ галаз кьадайвал чапдай акъудзавай ранглу, ерилу, цlалцlам чарарин А4 форматдин 64-чиникай ибарат тир журнал тарифуниз лайихлу я лагьайтlа, лавгъа ихтилат жедач. Лезги меденият вилик тухунин, адакай жуван халкьдиз чир хьана кlани малуматар раижунин жигьетдай журналди тухузвай таблигъат гзаф важиблуди, герекди я. Нубатдин нумрада лезги, урус ва сад-зур азербайжан чlаларал кхьенвай макъалаяр гьатнава.
Тематикадин гегьеншвиликайни кьетlенвилерикай рахайтlа, абур журналдин жуьреба-жуьре рубрикайри субутзава. Мисал яз, 2-нумрада «Чи чlал», «Кулинария», «Критика», «Рецензия», «Шарвили», «Чи хуьрер» ва маса рубрикайрик кваз басма хьанвай макъалаяр иллаки марагълу я. Профессор Ярали Яралиев, композитор Мегьамед Гьуьсейнов, писатель Фейруз Беделахтул, шаир ва композитор Асеф Мегьман, журналист Абир Тагьиров, публицист ва шаир Азиз Мирзабеков, Ризван Ризванов хьтин машгьур ва сейли ксарин къелемдикай хкатнавай макъалаяр чап хьунухьи, шаксуз, журнал кесерлу ийизва.
«Азербайжан пата лезгийрихъ ихьтин журнал хьунухь чарасуз я, — лугьузва «Аламдин» журналист тир ватанперес Камран Къурбаналиева. — Квез чизва хьи, и пата мектебра лезги чlал физвач. Гьавиляй гьар са лезги ктаб, журнал, газет — ибур акьалтзавай несилриз гьам культура, гьамни хайи чlал чирунин чешмеяр я. «Алам» журнал Дагъустандин лезги районривни вахт-вахтунда агакьардай рекьер жагъуриз кlанзава чаз».
Эхь, ихьтин журнал акъудун регьят кар туш. Ам са жерге ватанперес ксари къуватар сад авуналди арадиз гъанвай журнал я. Къуй асирра вичин рехъ давамардай журнал хьурай!

Y M
Гзафбуру лезги чIалан словарра ва кхьинра чпин къурулушда -миш суффикс квай гафар наразивилелди кьабулзава ва ахьтин гафар гьам словаррай, гьамни кхьинрай акъудун тIалабзава. Гаф атай чкадал лугьун: икар гьа и йикъара Бакуда чапдай акъатай «АЛАМ» журналдин кьвед лагьай нумрада Билал Адилован тIвар алай макъалада кьилизни акъуднава. Ада вичин «ЧIалакай кьве гаф …» макъаладин сад лагьай предложенида: «Алай аямда гьялун важиб тир меселайрикай садни хайи чIал вилик тухун, кIел кхьинин чIал михьи авун я лагьайтIа, чун ягъал жеч» кхьизва. Дидед чIалан михьивилихъ ялзавай алимди гьа и гафарилай гуьгъунин ругуд гафуникай ибарат предложенида тенденция, консерватор, реформатор ишлемишзава.

Авторрин кхьинар авайвал (гъил ягъун тавуна) гузва