X
    Категории: Статьи

Дагъустандин халкьарин махар

Натикь Юсифан хва Сефиев 1939-йисуз Бакуда дидедиз хьанва. Къуба райондин Алпан хуьре юкьван мектеб акьалтарайдалай кьулухъ сифте АПИ-да, гуьгъуьнайни Азербайжандин урус чIаланни литературадин институтда (гила Славян университет) кIелунар дамамарнава. I965-2008 йисара Хырдалан шегьерда муаллимвал авур Н. Сефиева вири уьмуьрдин са цIар вичиз махсус тир туькIурунарин рехъ кьунава. 50 йисалай гзаф я хьи, адан макъалаяр, маса чIаларай элкъуьрзавай дуьнядин кхьирагрин эсерар, гьакIни вичи кхьенвай гьикаяяр республикада акъатзавай чара-чара газет ва журналра чап жезва. Ам кьве тержумадин ктабдин автор, «Къизилдин къелем» премиядин лауерат я. Хобби хьиз авалнавай таржумачивал 75 яшиндавай Натикъ муаллимди къенин юкъузни дамахдивди давамзава. И йикъара Бакудин «Текнур» издателствода Натикъ Сефиеван нупадин улуб чапдай акъатнава. «Дагъустандин халкьарин махар» тIвар алай кIватIалда Н. Сефиева элкъуьрнавай 25 мах гьатнава. Абрукай 8 лезги халкьдин махар я. 

Улубар гележег сихилар паталди кхьена тунавай, гакIни кIелун веси авунавай чIехи хазинаяр я. Ахьтин са улубни жеч хьи, асул инсандивай анай са затIни къачуз тахьурай. И гафар «Дагъустандин халкьарин махариз» талукьни лугьуз жеда. Вучиз лагьайтIа, и улубди са патай Азербайжандин кIелдайбуруз сур тарих авай халкьарин махарикай, абурун фолклорни дуьняакунрикай цIийи чирвилер гузватIа, муькIуь патайни лезги чIал чин тийизвайбуруз лезги махарикай менфят къачудай мумкинвал гузва. 

Вичин цIийи улуб гваз чи редакциядиз мугьман хьайила ,Натикъ муаллимди лагьана:

— За квез рикIин сидкьидивди хиве къазва, ктаб элкъуьрна чапдай акъудун заз лезги халкьдиз авай канивиликай арадал акъатайди я. Зи дидени буба кьведни докторар тир. Абур Къуба райондин Алпан хуьруьз кIвалахиз ракъурнавай. Зи аялвални жегьилвал и хуьре фена. Заз тарс гайи муаллимрин парабурни, къугъвазвай, датIана авсиятда авай аяларни вири лезгияр тир. Заз лугьуз канзава хьи, лезги халкьдиз авай канивилин пунари гьа жегьил чIаваралай цIирнавайди тир. И мукьвара заз гъиле Москвадин «Детская литература» издателстводи ахъайнавай «Дагестанские народные сказки» тIвар алай ктаб гьатайла хвеши хьана. Тадиз жува-жуваз къарар гана: за и улуб элкъуьрна чапиз гуда. Эхь, жуван пулунивди улуб басмадай акъудиз гана. Бакудани захъ хъсан лезги къуншияр ава. Абурукай сад квез виридаз хъсан чидай тIвар-ван авай чIугвар Магьмуд Челебов я. ЦIийи улуб типографиядай къахчун кумазни гафунин къадир чидай и агъсакъал касдиз бахшна за… 

Са мудрик касди лагьайди тир, хъсан улубар кIелдайла заз къадим виш йисара уьмуьрнавай ксарихъ галаз ихтилатар авур хьиз жеда. РикIивайни, гьакI я. «Дагъустандин халкьарин махар» улуб кIелайла чи чIехи бубайрин уьмуьрдин гзаф макьамрин чешнеяр виликай карагна зи.

 

«АЛАМ»