ДИДЕДИН ЧIАЛ
Дидедин чIал, дидедин чIал-
Бубайрилай аманат чал!
Вун — лезгидин вилин нине,
Вун — зи халкьдин руьгьдин бине,
Вун — зи хайи диге масан,
Вун — ватандин кIукIуш кьакьан.
Вун — зи яйлах, вун — зи булах,
Вун — зи даях, вун — зи дамах.
Вун — шиирар сур Далагьан,
Вун — Эмин я, вун — Сулейман.
Вун — зи сувар, вун зи аран,
Поэзия Келентаран.
Дидедин чIал-къагьриман чIал,
Шарвилидин, Мегьманан чIал.
Вал раханай Гьажи Давуд,
Зи рикI женни вавай къакъуд?
Валай илгьам къачузва за,
Валди дуьня кьатIузва за!
Килиг на къулухъ…
«Сагъ хьурай» лагьана, вун жезва чара,
Дерт гудай суалар туна са хара,
Кьукь хьана ама зун, ингье килигиз,
Ярх тахьун паталди са затI гъиликиз.
Саки ягъанва зи кIвачериз галтIам,
Хур кIукIвар жезава, аруш хьана гъам…
Яраб вахъ вучиз икI тади галатIа,
Белки са чаради руьгьда аватIа?
Белки зи гафари гуьгьуьл ханатIа,
Белки чи арада муькъвер канатIа?..
«Белкияр» тан чна, ийин са патахъ,
Эхкъвена хъша вун, зи гъиликай яхъ!
Хъфимир перишан,шал галаз кьулухъ,
Каниди,ша кIвач хуьх, килиг на къулухъ,
Килиг са гьикI ятIа и начагъдин гьал,
Зи лукьман, чандава эхиз тежер тIал!
Пара ваъ, кьве гаф лагь чинеба япал:
«Заз са вун, азизди, тек вун канзава,
Тек са ваз гьар чIавуз за рикI — чанзава!»…
Лув гурай гьиссери аршдиз цавун,
Тикрариз: и руьгьда тек вун я, тек вун!
Вахъ галаз сад хьурай рикIин ягъунни,
Дуьнядин бахтавар жедайвал зунни!
Ви гъилин ифинди зи гъил кузама
Чун мад расал хьана, мад къакъатдани?
Им я жал чи бахтар, чи кьведан кьисмет?
Низ чида, чаравал хьун герек яни,
Гун патал гьиссериз лайих тир къимет?
Канивал ахвар я, лагьана вуна,
КичIезва верцивал фад физ, aлатна.
Ацукьин секиндик гъил гъиле кьуна,
Лугьудач за амма хъфин, галатна.
Пагь, гьикьван иер тир — варз акъатнавай,
Хъуьрезвай гъетерни, гьа ви вилер хьиз!
Чи руьгьер сад садав гьикI агатнавай,
Гьуьлуьк какахьзавай вацIун селер хьиз.
Легьзеда мурадри ахъайнавай цуьк,
Лап чиз -чиз шуьткьуда, тIимил чIавалай,
Чун кьведни азизди, акатнава цIук,
ЦIелхемар алахьиз физва къавалай…
Гьайиф, чIав атана, чун мад къакъатна,
Хиялра ви гафар, чанда цуз ама,
Амма са хушбахтвал зи рикIе гьатна,-
Ви гъилин ифинди зи гъил кузама…
Вунни дакIардин вилик галатIа?
Легьзеда цав кьуна, чIур хьана гьава,
Саки вун къакъатна, лугьуз, хъилериз.
ДакIардай рекьериз за килигзава,
Кьулухъ элкъвез-элкъвез, на тур гелериз.
Яман гьайбат гала чIулав циферихъ,
Зулун иервилер гатазва гару.
Ашкъидив ацIанвай яргъи йиферихъ
Яраб, вунни цIигел жедатIа, хару?
Мурк хьтин, шуьшедал алкIурнава пел,
Хиялриз ракъурна ванци марфадин,
СтIалри къвердавай агудзава шел,
Ягъазва зун патал соло арфадин.
Яраб, ваз къвезватIа ван и манидин,
Яраб, ви рикIел зун исят алатIа?
Лугьуз, дарих я зун вахъ гьикI каниди,
Вунни ви дакIардин вилик галатIа?
Лекьрез
Зун гьикI пехил жезва акваз ви уьмуьр,-
Ацукьун, къарагъун, лув гун–са суьгьуьр!
Кьакьанрин зурбавал ава ви чанда,
Вун пачагь, вун гьаким хайи маканда.
Бахтавар — авач ваз часпарар, варар,
Вуч хъсан — чидач ваз девиррин гарар.
Вуч хъсан — вун патал туш гьич тапарар,
Вуч хъсан — ви руьгьдал алач дапIарар.
Вун азад лишан я дагъларин синел,
Зун саки ксанва гъуьлягъдин гинел.
Секинвал хьанач заз, авач и чилел,
Чукура на гъамар, элкъуьгъ зи кьилел.
РикIиз ви патав жез канзава гьикьван,
Яраб ваз къведатIа зи гьарайдин ван?
КIаркIара, кIукIвара зун кьунвай зунжур,
Акъатин цаварал гъилеваз чуьнгуьр.
Азад гьиссерикай туьк1уьруьн мани,-
Ви руьгь за байихин, ша, лув гун зани…
ХАЙИ ХУЬРЕ
ХъуьтIуьн юкъуз хтанва зун СтIуриз,
МуркIар, живер, маргъал гъилив атIана.
Килигда за байихар гьа юзуриз,
Хайи чилиз тухдал ара датIана.
Пилте-пилте жив къвазава къаварал,
Лацу хьанва кьуд пад, сувун кукIвар хьиз.
Ахквазамач гьич са цифни цаварал.
АкI жезва заз, и акунар ахвар хьиз.
Алатна ван къецел ала аялар,
Гьикьван чIав тир, живедин рехъ гуьзетиз,
Къулан патав яргъал физва хиялар,
Секин тежез, гьа захъ галаз гьуьжетиз.
Вегьирдавай ялавдал за кIарасар,
Нав гьатзава кIвалин къайи цлара,
Амма заз чим амач лугьуз миресар,
Акъатзамач сакIани и патара.
Ацукьна руг, чарар гала зи вилик.
Гьар са цIарцIе канивилин гел авай…
Хъим кьунавай варар гала зи вилик,
Яргъал хьайи сагьибдикай хъел авай.
ЭкъечIда зун хуьрун кимел нянихъ,
Живедални яваш-яваш гелер таз,
Галукьдай а ихтилатри япарихъ
Гъам алудна, чим гъидатIа яраб заз?..
МАД ХЪФИЗ КАНЗАМАЧ
Вун авач… жедани зи пIузаррал хъвер,
Эхна за кьве юкъуз, эхна са тегьер…
Гьалдай фенвай чIурар, шуьткьвена цуьквер,
Мад хъфиз канзамач заз сув галайнихъ.
Кьурс алай векьерал хъипи яйлахрин,
Дад кумач ятарихъ кани булахрин,
Дувулар ктIизва ингье даяхрин,
Мад хъфиз канзамач заз сув галайнихъ.
Гьижранди цIурзавай кукIушра живер,
Шехьзавай чун патал — ясдавай хивер,
Агьдикай жедатIа дерейра цифер?
Мад хъфиз канзамач заз сув галайнихъ.
Пелеш тир вуч яман лекьер цавара,
Биришар гьатнавай дагъдин къатара,
Амач, амач гила, вун а патара,-
Мад хъфиз канзамач заз сув галайнихъ…
Ша, акъатин Селибурдал
Чун паталди туш и шегьер,
ЭхнатIани мад са тегьер…
Вун — къизил зар, зун — ви зергер,-
Ша, акъатин Селибурдал.
Хъуьрезва дагъ, хъуьрезва рагъ,
Лап ви жуьре, гьа ви саягъ!
ТуькIуьруьн са ашкъидин багъ
Ша, акъатин Селибурдал.
Элкъведайла лекь рагарал,
Хвешидаказ гьикI ракъарал,
Цуьквер храз ви чIарарал
Ша, акъатин Селибурдал.
Гайи чIавуз экуьни лаз,
Экъвен чIурал мили гел таз,
Бахтавар жен зун вахъ галаз,
Ша, акъатин Селибурдал…
МАРВАР