1963-йисан апрелдин 15- югъ чи халкьдин тарихдик яру гьарфаралди гьахьнава. И юкъуз лезгийрин мад са театр ахъа хьана- Кц1арин Халкьдин театр т1вар алаз!
Ц1ийи театр ахъай авунин, ам к1вачел акьалдарунин рекье зегьмет ч1угвай пуд касдикай садни вичин эсил-несил Хьилар хуьряй тир, дуьнядал къведамаз са артист актйор хьиз атай и инсандин т1вар Илясов Имамали Керемалидин хва тир.
Имамали 1927-йисан майдин вацра дидедиз хьана. Ада гъвеч1и ч1авалай симин алатар ягъаз чирна, гагь-гагьни п1узаррин к1аникай манияр лугьудай кьасардай…
1946-йисуз, ц1ек1уьд яшда авай Имамали Илясов Кц1ар райондин Медениятдин К1вализ бедии регьбер везифадал тайинарнай. Ада тардин уст1ар, агъа лакарви Омар Аюбов, халкьдин манияр лугьудай Агьед Абдуллаевни Саатханум санал агудна вижевай коллектив туьк1уьрнай.
1948-йисуз и коллективди Советрин Союзда кьиле фейи фестивалда лауреат лагьай т1вар къачуна. Саки къад йис арадай фейидалай кьулухъ Кц1арин Имамали Илясова регьбервалзавай ансамблди Азербайжан ССР-да хуьруьн коллективрин арада кьиле тухвай фестивалда I чка кьуна. 1963-йисалай Имамали Илясова Кц1арин Халкьдин театрда гуьгъуьнай Халкьдин туьк1уьрунрин к1вале методист яз, 1992-йисалай рекьидай йикъалди Кц1арин Девлетдин Лезги Драм Театрда актйорди хьиз, бедии регьберди хьиз, режиссорди хьиз, гьак1ни композиторди хьиз зегьмет ч1угунай.
Жегьил ч1авалай музыкал рик1 алаз хьайи Имамали Керемалидин хци концертар тешкилдай, халкьдин манияр тамамардай, вичини манияр кут1ундай. Чи рик1 алай «Шавхабег» манидин гьар патахъай автор Имамали тир. Гзаф вахтара Шавхабег автордин вичизни лугьудай .
К1вализ фидамаз виняй (а)гъуз,
На зун туна к1вале ялгъуз ,
Атанава зун квез мугьман.
Яргъи йифера за куз-куз
Йиф ац1удай кьван мани лу(гьу)з,
хъулгьур:
Шавхабег я зун ваз мугьман,
Зенжефил я рик1ин дарман.
Кая залум на зун, душман.
И.Илясоваз мад са мани ава, адан т1вар «Суварар квез мубарак» я. И мани мел-мехъеррин гьимн я, лагьайт1а чун ст1унни ягъал жеч! Ингье, а манидин гафар:
Кесибвилин хажалатар алудай,
Адалатдин дуванар квез мубарак!
Хвашгелди квез, стхаяр, зи к1валериз,
Хуш я къе заз межлис тухуз, кьуьлериз,
Яшайишда шегьерринни, хуьрерин,
Рекьяй къведай инсанар квез мубарак.
Инкъилабдин эквер яру авуна,
Лежбердизни фяледиз экв акуна.
Шад чанариз къе манияр лагьана,
Азиз дустар, квез и межлис мубарак!
Кесибвилин хажалатар алудай,
Адалатдин дуванар квез мубарак!
1976-йисуз Имамали Илясова Хьиларин Медениятдин К1вале Эмруллагь Заловахъ галаз санал ц1ийи коллектив- «Мел» т1вар алай фолклордин ансамбл арадал гъана(са йисалай ада Т1игьиржалрин «Перизада»ансамбл т1уьк1уьрна). И коллективди гьам чи республикада, гьамни вири Союзда гзаф килигунра, фестивалра иштирак авуна, вични чи лезги халкьдин т1варц1из лайих дережада!1987-йисуз «Мел» республикадин «Халкьдин коллектив» хьтин дамахдин т1варц1из лайих хьана.
1992-йисуз АР-дин Президентдин фармандалди Кц1ара ахъа хьайи Лезги Драм Театр чи алай девирдин тарихда са вакъиа хьана лагьайт1а, чун таб рахач. Имамали Илясова сифте йикъалай эгеч1на зурба ролара къугъвана. Зун са тамашачи хьиз ам къугъвай Экрем бубадин(М.Ализадедин «Дагъдин цуьк» тамашада ам гьак1ни композитор я), «Мукьтадир» тамашада Исмайил беган образ… 80-салай виниз уьмуьрай Имамалидин хайи югъ тек са сеферда, 1997-йисуз вини дережада къейд авунай. Адаз сегьнедал гъилик авур агалкьунрай са шумудра Дамахдин Чарар, медалар ганайт1ани лайих тир масан т1вар ганачир. Гьайиф ч1угуналди къейдна канда хьи, вири уьмуьр сегьнедиз бахш авур, Халкьдин артист хьтин дамахдин т1варц1из лайих тир ИМАМАЛИ Керемалидин хциз, гьич республикадин Лайих артист т1варни ганачир!.. Жузун арадал къвезва: Вучиз? И.Илясован тахсир вуч тир? Лезги хьун чт1а?
Винидихъ за т1вар кьунвай межлисдин дискиниз килигайла заз гзаф метлебар аян хьана…
Адахъ галаз уьмуьрдин ч1ехи пай сегьнеда хьайи, Имамалиди уьмуьрда гъил кьуна хкажай ксарикай са шумуд акунач заз а межлисда. Кц1арин РОНО-да к1валахзавай Имамалидин хва Элханавай идан себеб жузадамаз ам хъуьрена:- «Заз чидиш, я малим, чна вирибуруз эверунар агакьарнавай тир».
Имамали бубадиз 5 веледни 10 хтул ава. Са рушан хва Къарабагъдин ягъ-ягъунра рагьмет хьанва. Аллагьди вичиз рагьмет авурай, суруз нур къурай!
Юбилейдин мярекатдал Имамалиди ихьтин гафар лагьанай:
-Гьуьрметлу юлдашар, азиз дустар! Зун ик1 гуьмрагь амукьунин кьилин себеб, лезги музыка я, зун хвейиди, театр я. Зун кьейидалай кьулухъни хуьдайди зи халкь жеда.
Чи театрдин ч1ехи актйор, чи халкьдин артист Имамали Керемалидин хва 2010-йисан ноябрдин 25-аз рагьметдиз фена. Адан михьи т1вар чи рик1ера дат1ана амукьдайдал чун ч1алах я!
Вакъиф Муьшкуьрви
Манкъулидхуьр.